Υπερηχογράφημα / triplex

Το υπερηχογράφημα/triplex καρδιάς μία από τις πιο σημαντικές εξετάσεις ρουτίνας της καρδιάς και χρησιμοποιείται για τη διάγνωση διαφόρων καρδιοπαθειών

Το υπερηχογράφημα ή υπερηχογραφία ή triplex καρδιάς είναι η υπερηχογραφική εξέταση της καρδιάς. Είναι μια από τις πιο σημαντικές εξετάσεις ρουτίνας της καρδιάς και χρησιμοποιείται για τη διάγνωση διαφόρων καρδιοπαθειών. Υπάρχουν πολλές παραλλαγές που διαφέρουν ως προς τη διαδικασία και την υλοποίηση και μπορούν επίσης να συνδυαστούν μεταξύ τους.

Πότε πρέπει να κάνω υπερηχογράφημα/triplex καρδιάς;

Το υπερηχογράφημα/triplex καρδιάς χρησιμοποιείται για την εξέταση των καρδιακών βαλβίδων, των τοιχωμάτων και κοιλοτήτων της καρδιάς και του περικαρδίου. Ο ιατρός μπορεί να δει για παράδειγμα, εάν οι βαλβίδες της καρδιάς παρουσιάζουν ανεπάρκεια ή στένωση ή εάν υπάρχει πάχυνση των τοιχωμάτων της καρδιάς. Επίσης μπορεί να φανεί αν υπάρχει υγρό στο περικάρδιο.

Οι στεφανιαίες αρτηρίες δεν μπορούν να απεικονιστούν με υπερήχους. Ωστόσο, μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα σχετικά με τη ροή του αίματος στην καρδιά. Εάν ορισμένες περιοχές της καρδιάς κινούνται λιγότερο στην εικόνα υπερήχων, αυτό μπορεί να υποδηλώνει κακή ροή αίματος στις αντίστοιχες στεφανιαίες αρτηρίες.

Συγκεκριμένα οι ενδείξεις της εξέτασης είναι:

• συμπτώματα όπως πόνος στο στήθος, δύσπνοια, πρησμένα πόδια, αρρυθμίες, συγκοπή
• ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως π.χ. διαβητικοί και καπνιστές
• αθλητές που κάνουν πρωταθλητισμό
• παθολογικό καρδιογράφημα
• υποψία καρδιακής νόσου
• υποψία καρδιακής ανεπάρκειας
• υποψία μυοκαρδιοπάθειας
• υποψία βαλβιδοπάθειας
• διερεύνηση φυσήματος κατά την ακρόαση της καρδιάς
• υποψία διαταραχών της αιμάτωσης
• υποψία περικαρδιακής συλλογής (ύπαρξης υγρού στο περικάρδιο)
• ανίχνευση συγγενούς καρδιακού ελαττώματος, όπως για παράδειγμα μια οπή στο διάφραγμα της καρδιάς
• παρακολούθηση ασθενών μετά από έμφραγμα, ασθενών που έχουν υποβληθεί σε επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (bypass) ή σε διαδερμική παρέμβαση στα στεφανιαία αγγεία (τοποθέτηση stent) ή σε αντικατάσταση βαλβίδας
• έλεγχος ανευρύσματος αορτής
• αλλαγές στην καρδιά σε περίπτωση άλλων νοσημάτων όπως για παράδειγμα πνευμονική εμβολή
• διάγνωση πνευμονικής υπέρτασης

Πώς γίνεται το υπερηχογράφημα/triplex και πόσο διαρκεί;

Ο εξεταζόμενος ελευθερώνει το πάνω μέρος του σώματός του και συνήθως ξαπλώνει χαλαρός στο πλάι. Η εξέταση διαρκεί περίπου 15-30 λεπτά. Το μηχάνημα υπερήχων (υπέρηχος) εκπέμπει με έναν ειδικό ηχοβολέα ηχητικά κύματα υψηλής συχνότητας, τα οποία αντανακλώνται από τον καρδιακό ιστό. Για να γίνει αυτό απαιτείται η χρήση μικρής ποσότητας gel και η άσκηση ελαφράς πίεσης. Οι διαφορετικές δομές των ιστών και οι κοιλότητες της καρδιάς αντανακλούν τα ηχητικά κύματα σε διαφορετικό βαθμό και παράγουν αυτό που είναι γνωστό ως ηχώ.

Αυτή η ηχώ γίνεται ορατή σε μια οθόνη ως ασπρόμαυρη κινούμενη εικόνα. Τα υπερηχητικά κύματα είναι αόρατα και δεν προκαλούν πόνο. Επίσης δεν εκπέμπουν ακτινοβολία. Η εικόνα υπερήχων επιτρέπει στον ιατρό να βγάλει συμπεράσματα σχετικά με τη δομή της καρδιάς και η απόδοση της καρδιακής λειτουργίας παρατηρείται σε πραγματικό χρόνο. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να εντοπιστούν διάφορες καρδιοπάθειες.

Πώς να προετοιμαστώ για την εξέταση;

Η εξέταση δεν απαιτεί καμία απολύτως προετοιμασία από τον ασθενή.

Τι πληροφορίες δίνει η εξέταση;

Η προκύπτουσα υπερηχογραφική εικόνα παρέχει πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση του καρδιακού μυός, των καρδιακών βαλβίδων και των καρδιακών κοιλοτήτων και διαστάσεων. Έτσι προσδιορίζονται οι όγκοι και η διάμετρος της καρδιάς, το πάχος των τοιχωμάτων της και ο βαθμός στένωσης ή ανεπάρκειας των καρδιακών βαλβίδων. Μία από τις σημαντικότερες πληροφορίες που αντλούνται κατά την εξέταση αφορά τη συσταλτικότητα της καρδιάς, δηλαδή την ικανότητα της καρδιάς να εξωθεί το αίμα, η οποία μπορεί να ποσοτικοποιηθεί, δίνοντας μας το κλάσμα εξώθησης.

Επίσης, εξετάζεται η κίνηση των 16 τμημάτων της αριστερής κοιλίας που μαζί με την κορυφή (17^ο τμήμα) απαρτίζουν το μυοκάρδιο της αριστερής κοιλίας. Για παράδειγμα μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου, παρατηρούνται ακίνητα τμήματα του μυοκαρδίου στην αντίστοιχη περιοχή του εμφράγματος. Εάν υπάρχει μεγάλη (άνω του 90%) στένωση σε ένα από τα τρία μεγάλα αγγεία της καρδιάς, παρατηρείται επίσης μειωμένη κινητικότητα στην περιοχή που δέχεται αίμα από το στενωμένο αγγείο. 

Ακόμα, βλέπουμε αν υπάρχει υγρό γύρω από την καρδιά (περικαρδιακή συλλογή), θρόμβοι εντός των καρδιακών κοιλοτήτων και προσδιορίζεται το μέγεθος της κάτω κοίλης φλέβας, που μας δίνει πληροφορία κατακράτησης υγρών ή αφυδάτωσης.

Με τη χρήση Doppler ή έγχρωμου Doppler, τα ηχητικά κύματα με μια ορισμένη συχνότητα κάνουν ορατή τη ροή του αίματος, με αποτέλεσμα ένα έγχρωμο Doppler να δείχνει την κατεύθυνση της ροής του αίματος σε διαφορετικά χρώματα. Αυτή η εξέταση διευκολύνει τον εντοπισμό, για παράδειγμα, οπών στο διάφραγμα της καρδιάς ή ελαττώματα της καρδιακής βαλβίδας.

Επιπλέον, με νεότερες τεχνικές όπως το ιστικό Doppler μπορούμε να πάρουμε πληροφορίες για τη διαστολική λειτουργία της καρδιάς, δηλαδή την ικανότητα της καρδιάς να χαλαρώνει και να διατείνεται προτού εξωθήσει το αίμα, ενώ με την τεχνική παραμόρφωσης (strain) μπορούμε να πάρουμε πρώιμες πληροφορίες για την λειτουργία της αριστερής κοιλίας, καθώς τυχόν αλλοιώσεις εμφανίζονται πριν εμφανιστεί μείωση της συσταλτικότητας.

Έχει κινδύνους η εξέταση;

Το υπερηχογράφημα/triplex καρδιάς είναι μία μη επεμβατική εξέταση. Δεδομένου ότι η συσκευή υπερήχων λειτουργεί με ηχητικά κύματα, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για έκθεση στην ακτινοβολία, καθιστώντας την απόλυτα ασφαλή για όλους τους εξεταζόμενους, ακόμα και για έγκυες και παιδιά.

Πότε δεν αρκεί το υπερηχογράφημα/triplex καρδιάς;

Το υπερηχογράφημα/triplex καρδιάς είναι μία πολύ σημαντική εξέταση που δίνει πολλές χρήσιμες πληροφορίες. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις ο εξεταζόμενος δεν έχει το λεγόμενο καλό ακουστικό παράθυρο, δηλαδή για λόγους ανατομίας δεν επιτρέπει την βέλτιστη εικόνα κατά την εξέταση. Σε αυτήν την περίπτωση, καθώς επίσης και σε παθολογικά ευρήματα κατά την εξέταση ή σε φυσιολογικά ευρήματα που δεν μπορούν να εξηγήσουν τα συμπτώματα του ασθενούς μπορεί να συστηθεί από την ιατρό περαιτέρω διερεύνηση με άλλη εξέταση, όπως για παράδειγμα μαγνητική τομογραφία καρδιάς, διοισοφάγειο υπερηχογράφημα καρδιάς ή δυναμική υπερηχογραφική εξέταση (stress echo).