Δοκιμασία (τεστ) κόπωσης

Δοκιμασία ή τεστ κόπωσης

Με το τεστ κόπωσης εξετάζεται πώς αλλάζει η ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης – υπό καθορισμένες συνθήκες – και σε ποιο βαθμό το καρδιαγγειακό σύστημα είναι σε θέση να προσαρμοστεί στην αυξημένη ζήτηση οξυγόνου.

Η δοκιμασία ή τεστ κόπωσης είναι μια ειδική μορφή ηλεκτροκαρδιογραφήματος, στο οποίο καταγράφονται τα ηλεκτρικά καρδιακά ρεύματα ενώ ο ασθενής είναι σωματικά δραστήριος προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα σχετικά με τη μυϊκή δύναμη, τη ροή του αίματος στα στεφανιαία αγγεία, τη συχνότητα και τον ρυθμό της καρδιάς. Εξετάζεται πώς αλλάζει η ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης – υπό καθορισμένες συνθήκες – και σε ποιο βαθμό το καρδιαγγειακό σύστημα είναι σε θέση να προσαρμοστεί στην αυξημένη ζήτηση οξυγόνου.

Ποιες πληροφορίες μας δίνει το τεστ κόπωσης;

Το τεστ κόπωσης παρέχει πληροφορίες για τα ακόλουθα ερωτήματα:

Πότε πρέπει να κάνω τεστ κόπωσης;

Ορισμένες καρδιακές παθήσεις γίνονται εμφανείς μόνο με σωματική άσκηση. Ειδικότερα, εάν υπάρχει υποψία στεφανιαίας νόσου (ΣΝ), μπορεί να ενδείκνυται το τεστ κόπωσης, καθώς το καρδιογράφημα της ηρεμίας συχνά δεν παρουσιάζει παθολογικά ευρήματα. Αντίθετα, οι αρρυθμίες ή οι αλλαγές στο καρδιογράφημα μπορεί να εκδηλωθούν σε ένα καρδιογράφημα κόπωσης.

Συγκεκριμένα οι ενδείξεις της εξέτασης είναι:

Ποια είναι η διαδικασία της εξέτασης και πόσο διαρκεί;

Αρχικά, πολλά ηλεκτρόδια συνδέονται στο στήθος, τα χέρια και τα πόδια του εξεταζόμενου και τοποθετείται περιχειρίδα για τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στον βραχίονα. Καταγράφονται η αρτηριακή πίεση, ο καρδιακός ρυθμός και το καρδιογράφημα σε κατάσταση ηρεμίας. Στη συνέχεια, ο εξεταζόμενος καλείται να κάνει πετάλι σε ένα ειδικό ποδήλατο, το εργομετρικό ποδήλατο. Αυξάνοντας την αντίσταση στον τροχό, αυξάνεται το φορτίο σταδιακά κατά 15 W κάθε 2 λεπτά, και η απόδοση του ασθενούς υπολογίζεται σε Watt. Οι τιμές του καρδιακού ρυθμού και της αρτηριακής πίεσης καταγράφονται συνεχώς και προκύπτει ένα πολυκαναλικό καρδιογράφημα.

Στο εργομετρικό ποδήλατο μπορούν να ρυθμιστούν διαφορετικές φάσεις στρες και μπορούν να προσομοιάσουν τις ακόλουθες σωματικές καταπονήσεις της καθημερινότητας:

Η διάρκεια της εργομετρίας του ποδηλάτου καθορίζεται από την αντοχή του ασθενούς ή από την εμφάνιση μυϊκής κόπωσης. Συνήθως η εξέταση διαρκεί περίπου 15 λεπτά. Από διαγνωστικής πλευράς ο καρδιολόγος μπορεί να σταματήσει την εξέταση όταν η καρδιακή συχνότητα φτάσει την μέγιστη προβλεπόμενη καρδιακή συχνότητα για την ηλικία του ασθενούς και υπολογίζεται χρησιμοποιώντας τον ακόλουθο τύπο: Μέγιστη προβλεπόμενη καρδιακή συχνότητα για ηλικία = 220 – ηλικία (έτη). Έτσι για παράδειγμα, ένα άτομο 40 ετών έχει 220-40=180 σφύξεις ως μέγιστη προβλεπόμενη καρδιακή συχνότητα.

Επομένως, το τεστ κόπωσης τελειώνει:

Μετά το τέλος της εξέτασης, ο ασθενής παρακολουθείται για τουλάχιστον έξι λεπτά.

Είναι ασφαλής εξέταση;

Το τεστ κόπωσης είναι μια ασφαλής, ανώδυνη εξέταση με πολύ χαμηλό κίνδυνο, όχι υψηλότερο από αυτόν που θα είχε το άτομο αν περπατούσε γρήγορα σε έναν λόφο και τα ανεπιθύμητα συμβάντα είναι εξαιρετικά σπάνια. Με βάση στοιχεία από διεθνείς κλινικές μελέτες, η θνητότητα είναι <0.01% και η νοσηρότητα (π.χ. εμφάνιση αρρυθμιών) <0.05%. Γι’ αυτό καλό είναι να διενεργείται σε χώρο εξοπλισμένο με απινιδωτή.

Υπάρχουν αντενδείξεις;

Σαφώς και υπάρχουν αντενδείξεις της εξέτασης, όπως για παράδειγμα πρόσφατο οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου, οξείες ή σοβαρές μη καρδιακές παθήσεις όπως πνευμονική εμβολή, εμπύρετος λοίμωξη, οξείες καρδιακές παθήσεις (μυοκαρδίτιδα, ενδοκαρδίτιδα), επικίνδυνες αρρυθμίες, που δεν ανταποκρίνονται στην φαρμακευτική αγωγή, σοβαρή αρτηριακή υπέρταση και βαριά καρδιακή ανεπάρκεια. Γι’ αυτόν τον λόγο, η διενέργεια της εξέτασης πρέπει να συνιστάται από καρδιολόγο, ο οποίος με βάση το ιστορικό, την κλινική εξέταση, το καρδιογράφημα και τους παράγοντες κινδύνου θα καθορίσει την ένδειξη ή αντένδειξη της δοκιμασίας.

τεστ κόπωσης

Πόσο αξιόπιστη είναι η εξέταση;

Σε ασυμπτωματικούς ασθενείς ή σε άτομα χωρίς παράγοντες κινδύνου η δοκιμασία κόπωσης δεν έχει μεγάλη προγνωστική αξία για τη διάγνωση της στεφανιαίας νόσου. Ούτως ή άλλως όμως στα άτομα αυτά η υπολογιζόμενη πιθανότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου είναι μικρή. Επίσης, σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας, δηλαδή πριν την εμμηνόπαυση εμφανίζονται συχνά ψευδώς θετικά ευρήματα. Στις τρέχουσες κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας, το τεστ κόπωσης δεν συνιστάται πλέον για τη διάγνωση στεφανιαίας νόσου, αλλά κυρίως για παρακολούθηση της σωματικής κατάστασης, συμπτωμάτων ή αρρυθμιών.

Όσον αφορά ασθενείς που παρουσιάζουν συμπτώματα (π.χ. στηθάγχη) ή έχουν πολλούς παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση στεφανιαίας νόσου η προγνωστική αξία της εξέτασης είναι μεγαλύτερη. Επιπλέον η εξέταση συνιστάται σε ετήσια βάση σε ασθενείς μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου, σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (bypass) ή σε διαδερμική παρέμβαση στα στεφανιαία αγγεία (τοποθέτηση stent).

Πώς αξιολογείται κλινικά η εξέταση;

Η αξιολόγηση της δοκιμασίας κόπωσης γίνεται κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά την εξέταση. Εκτός από τη συμπεριφορά της αρτηριακής πίεσης και του καρδιακού ρυθμού, το καρδιογράφημα ελέγχεται για αποκλίσεις από το φυσιολογικό. Επιπλέον, η απόδοση μπορεί να αντικειμενικοποιηθεί με βάση τα Watt. Η διάρκεια της επιστροφής του καρδιακού ρυθμού και της αρτηριακής πίεσης στις αρχικές τιμές πριν από την εξέταση επιτρέπει επίσης την αξιολόγηση της σωματικής κατάστασης και της αντοχής του ασθενούς.

Σε κάθε περίπτωση ο καρδιολόγος επεξεργάζεται τις πληροφορίες που παρέχει το αποτέλεσμα της δοκιμασίας. Στη συνέχεια θα καθορίσει αν ο ασθενής θα χρειαστεί περαιτέρω έλεγχο και με απεικονιστική μέθοδο ελέγχου ισχαιμίας-βιωσιμότητας του μυοκαρδίου, π.χ. δυναμική μαγνητική τομογραφία καρδιάς (Stress MRI), σπινθηρογράφημα με θάλιο ή δυναμική ηχοκαρδιογραφική εξέταση ή αν θα χρειαστεί στεφανιογραφία.

Πώς να προετοιμαστώ για την εξέταση;

Θα πρέπει να αναφέρετε στην ιατρό όλα τα φάρμακα που λαμβάνετε. Μη σταματήσετε τη λήψη φαρμάκων πριν την εξέταση χωρίς να σας υποδειχθεί. Θα πρέπει οπωσδήποτε να ενημερώσετε την ιατρό σε περίπτωση που έχετε λάβει κάποιο δισκίο για στυτική δυσλειτουργία όπως Viagra, Cialis, ή Levitra τις τελευταίες 24 έως 48 ώρες. Θα πρέπει να μην καπνίσετε και να μην καταναλώσετε αλκοόλ ή καφεϊνη για 3 ώρες πριν την εξέταση. Αυτό περιλαμβάνει τη λήψη καφέ, τσαγιού, σοκολάτας και αναλγητικών που περιέχουν καφεϊνη. Μπορείτε να πιείτε άφοβα νερό και να φάτε κάτι ελαφρύ έως και 2 ώρες πριν την εξέταση. Καλό είναι να φοράτε άνετα ρούχα και παπούτσια για την εξέταση.