καρδιαγγειακά νοσήματα, Αικατερίνη Χρηστίδη

Πώς να προλάβετε τα καρδιαγγειακά νοσήματα

Έχουμε ως δεδομένο ότι η καρδιά μας λειτουργεί ανεξάρτητα διαρκώς για εμάς και αντιλαμβανόμαστε τον κινητήρα της ζωής μας μόνο όταν προκαλέσει προβλήματα. Η υγιής καρδιά δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη, καθώς τα καρδιαγγειακά νοσήματα είναι από τις πιο κοινές αιτίες θανάτου στις αναπτυγμένες χώρες.

Μπορούμε να κάνουμε πολλά με τον τρόπο ζωής μας για να διατηρήσουμε την καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία μας υγιή: με μια ισορροπημένη διατροφή, σωματική άσκηση, αποφυγή της παχυσαρκίας, του καπνίσματος και του υπερβολικού αλκοόλ, συμβάλλουμε σημαντικά στην υγεία της καρδιάς.

Η σωστή καρδιαγγειακή πρόληψη είναι σημαντική. Βοηθά στον εντοπισμό των παραγόντων κινδύνου ανάπτυξης καρδιαγγειακών παθήσεων, στην πρόληψή τους, και στη θεραπεία τυχόν καρδιακών παθήσεων σε πρώιμο στάδιο.

READ THE
article

Γιατί πρέπει να κάνω καρδιολογικό έλεγχο;

Είναι πραγματικά τόσο σημαντικές οι εξετάσεις; Νιώθω μια χαρά!

Ο καρδιολογικός έλεγχος αφορά κυρίως τον εντοπισμό παραγόντων κινδύνου για την ανάπτυξη καρδιαγγειακών παθήσεων και τον περιορισμό τους όσο το δυνατόν νωρίτερα. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής ή, στην περίπτωση μεμονωμένων ασθενών με υψηλό κίνδυνο, μέσω φαρμακευτικής θεραπείας, ενώ δεν έχουν εμφανίσει ακόμα συμπτώματα.

Τι συμβάλλει στον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων;

Οι κλασικοί παράγοντες κινδύνου είναι η αρτηριακή υπέρταση, η υψηλή χοληστερόλη LDL, το κάπνισμα και ο σακχαρώδης διαβήτης. Επιπλέον, υπάρχει φυσικά και η οικογενειακή προδιάθεση, δηλαδή η εμφάνιση τέτοιων νοσημάτων στην οικογένεια. Αυτοί είναι οι κύριοι παράγοντες κινδύνου και, στη συνέχεια, υπάρχει μια σειρά από παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν περαιτέρω τον κίνδυνο, συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης σωματικής δραστηριότητας.

Πού είναι τα τυπικά αδύναμα σημεία του καρδιαγγειακού συστήματος;

Τα πιο συχνά καρδιαγγειακά νοσήματα προσβάλλουν τα αιμοφόρα αγγεία, τόσο τις στεφανιαίες αρτηρίες (στην περίπτωση της στεφανιαίας νόσου), αλλά και τα αγγεία που οδηγούν στον εγκέφαλο, δηλαδή τα αγγεία του λαιμού (καρωτίδες), ή τα αγγεία του εγκεφάλου και τα περιφερειακά αγγεία.

Επιπλέον, υπάρχουν παθήσεις του καρδιακού μυός και των καρδιακών βαλβίδων. Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι συχνά το αποτέλεσμα στεφανιαίας νόσου, μιας ασθένειας των στεφανιαίων αρτηριών, οι οποίες τροφοδοτούν την καρδιά με αίμα. Σε αυτήν την περίπτωση, οι αποφράξεις στις στεφανιαίες αρτηρίες προκαλούν έμφραγμα του μυοκαρδίου δημιουργώντας ουλές στην καρδιά.

Μια άλλη κοινή αιτία καρδιακής ανεπάρκειας είναι η αρτηριακή υπέρταση. Ο καρδιακός μυς αρχικά αποκτά υπερτροφία, γίνεται δηλαδή παχύτερος. Ως αποτέλεσμα, η δύναμη της καρδιάς μπορεί να μειωθεί.

Πότε πρέπει να ξεκινήσω να κάνω προληπτικό καρδιολογικό έλεγχο;

Σε ποια ηλικία πρέπει να ξεκινήσει κάποιος με προληπτικό καρδιολογικό έλεγχο;

Καλό είναι να εντοπίζονται όσο το δυνατόν νωρίτερα οι παράγοντες κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Ο προληπτικός καρδιολογικός έλεγχος συνιστάται ήδη από την ηλικία των 40 ετών για τους άνδρες και μετά την εμμηνόπαυση για τις γυναίκες.

Πόσο συχνά πρέπει να επαναλαμβάνεται;

Ο προληπτικός καρδιολογικός έλεγχος συνιστάται κάθε 2 χρόνια.

Τι περιλαμβάνει ο προληπτικός έλεγχος για καρδιαγγειακά νοσήματα;

Βασική εξέταση

Η βασική εξέταση αποτελείται από δύο σκέλη που χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου ή θανάτου του ασθενούς από καρδιαγγειακή νόσο τα επόμενα χρόνια.

Αρχικά γίνεται συζήτηση με την ιατρό. Εδώ, αρχικά διερευνώνται οι παράγοντες κινδύνου που είναι γνωστοί στον ασθενή. Αυτοί περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το κάπνισμα και το θετικό οικογενειακό ιστορικό, δηλαδή εάν υπάρχει ιστορικό στεφανιαίας νόσου ή σπανιότερων συγγενών νοσημάτων ή αιφνιδίου θανάτου στους συγγενείς.

Στο δεύτερο σκέλος της εξέτασης, η ιατρός καταγράφει άλλους παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρδιαγγειακών νοσημάτων, που ο ασθενής μπορεί να μην γνώριζε, με μέτρηση της αρτηριακής πίεσης και διάφορες εργαστηριακές εξετάσεις. Ειδικότερα, εξετάζονται οι τιμές λιπιδίων στο αίμα, συμπεριλαμβανομένης της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων, οι δείκτες της νεφρικής λειτουργίας και, για να αποκλειστεί ο σακχαρώδης διαβήτης, η λεγόμενη HbA1c ως μακροπρόθεσμη τιμή σακχάρου.

Από αυτές τις πληροφορίες υπολογίζεται ένα score κινδύνου. Αυτός είναι ένας αριθμός που αντικατοπτρίζει τον προσωπικό κίνδυνο ενός ατόμου να πεθάνει από καρδιακή προσβολή μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια. Εάν αυτή η τιμή είναι πολύ υψηλή, είναι σημαντικό να μειωθεί ο κίνδυνος μέσω διαφόρων εξατομικευμένων μέτρων. Η ιατρός θα ενθαρρύνει τον ασθενή να διακόψει το κάπνισμα και να προσαρμόσει τον τρόπο ζωής όσον αφορά τη διατροφή και την άσκηση. Εάν κριθεί απαραίτητο, η αρτηριακή πίεση και η υπερχοληστερολαιμία θα ρυθμιστούν με φαρμακευτική αγωγή.

Περαιτέρω εξετάσεις

Εάν ο κίνδυνος είναι οριακά αυξημένος, η απόφαση για εντατική θεραπεία θα ληφθεί ανάλογα με την παρουσία αγγειακών αλλαγών στα περιφερικά αγγεία ή την περιεκτικότητα σε ασβέστιο στο τοίχωμα των στεφανιαίων αρτηριών. Για το σκοπό αυτό, οι καρωτίδες (τα αγγεία του τραχήλου) μπορούν να εξεταστούν για την παρουσία αρτηριοσκληρωτικών εναποθέσεων με triplex, έναν απλό, γρήγορο τρόπο που δεν συνεπάγεται καμία έκθεση στην ακτινοβολία για τον ασθενή. Μια πιο σύνθετη διαδικασία είναι το score ασβεστίου στην αξονική στεφανιογραφία.

Επιπλέον, ορισμένοι ασθενείς έχουν ήδη έκδηλη στεφανιαία νόσο, χωρίς να εμφανίζουν ακόμη συμπτώματα. Περαιτέρω εξετάσεις για την ανίχνευση διαταραχών αιμάτωσης του μυοκαρδίου μπορούν να χρησιμοποιηθούν, όπως δυναμικό (stress) υπερηχογράφημα, σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου και δυναμική (stress) μαγνητική τομογραφία.

Ωστόσο, αυτά τα περαιτέρω διαγνωστικά βήματα συνιστώνται μόνο εάν ο ασθενής έχει σημαντικά αυξημένο κίνδυνο, π.χ. πολύ υψηλή αρτηριακή πίεση, πολύ υψηλά επίπεδα λιπιδίων στο αίμα ή έντονα θετικό οικογενειακό ιστορικό (π.χ. εάν αδέρφια πέθαναν από καρδιακή προσβολή).

Τι ισχύει για τον προληπτικό καρδιολογικό έλεγχο αθλητών και αθλούμενων;

Οι αθλητές πρέπει να υποβάλλονται σε τακτικές καρδιολογικές εξετάσεις. Κατά κανόνα, οι νεαροί αθλητές έχουν υγιή καρδιά. Οι αιφνίδιοι θάνατοι κατά τη διάρκεια του αθλητισμού είναι πολύ σπάνιοι, αλλά ευρέως αναγνωρισμένοι. Σχεδόν όλοι αυτοί οι θάνατοι οφείλονται σε καρδιακές παθήσεις.

Τόσο επίκτητες όσο και συγγενείς καρδιακές ανωμαλίες μπορεί να εμφανιστούν σε νεαρούς αθλητές: οι συγγενείς καρδιακές ανωμαλίες συχνά αφορούν ασθένειες του σχηματισμού ή μετάδοσης ηλεκτρικής διέγερσης στην καρδιά, οι οποίες δεν περιορίζουν την απόδοση της καρδιάς στην καθημερινή ζωή, εντούτοις κατά την άσκηση μπορεί να οδηγήσουν σε θανατηφόρες καρδιακές αρρυθμίες.

Για να εντοπιστούν πιθανές κληρονομικές παθήσεις της καρδιάς, οι αθλητές ερωτώνται κατά τη λήψη ιστορικού για ύπαρξη καρδιακών παθήσεων και θανάτων στην οικογένεια, συγκεκριμένα αν ένα μέλος της οικογένειας πέθανε ξαφνικά και χωρίς αναγνωρίσιμη αιτία.

Μια άλλη κοινή αιτία εμφάνισης απειλητικών καρδιακών προβλημάτων σε νεαρούς αθλητές είναι η μυοκαρδίτιδα, δηλαδή η φλεγμονή του καρδιακού μυός, η οποία μπορεί να έχει συμβεί πριν από λίγο καιρό. Ο αθλητής ερωτάται επομένως για πρόσφατες λοιμώξεις ή αν υπήρχαν σημάδια ξαφνικής πτώσης στην απόδοση. Εάν υπάρχει υποψία μυοκαρδίτιδας, συνιστάται η διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας καρδιάς για τη διάγνωση ή τον αποκλεισμό της νόσου.

Σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που επιθυμούν να αθληθούν, κυρίως οι παθήσεις των στεφανιαίων αρτηριών (η στεφανιαία νόσος) είναι αυτές που οδηγούν σε θανατηφόρο καρδιαγγειακό σύμβαμα.

Επομένως, συνιστάται ένα check-up σε οποιονδήποτε ηλικίας άνω των 45 ετών, που αποφασίζει να αλλάξει τη ζωή του και να ασκηθεί περισσότερο. Εάν στα πλαίσια της βασικής καρδιολογικής εξέτασης ο κίνδυνος εμφάνισης στεφανιαίας νόσου υπολογιστεί αυξημένος, πρέπει να πραγματοποιηθεί περαιτέρω διερεύνηση για παράδειγμα με μία δυναμική (stress) εξέταση. Ασθενείς με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο θα τεθούν σε μια φυσική κατάσταση που τους επιτρέπει να αθλούνται με ασφάλεια.

Ένας αθλούμενος κάτω των 45 ετών που δεν έχει συμπτώματα δεν χρειάζεται να υποβληθεί σε τέτοιες εξετάσεις. Αν όμως κάποιος εμφανίσει συμπτώματα κατά τη διάρκεια της άθλησης, όπως για παράδειγμα πόνο ή σφίξιμο στο στήθος, ή δύσπνοια, είναι απαραίτητο να επισκεφθεί άμεσα καρδιολόγο και να μην τα αμελήσει.

Τι άλλο μπορώ να κάνω;

Η σωματική άσκηση συμβάλλει σε μια υγιή ζωή. Κάθε γυναίκα και κάθε άντρας πρέπει να ασκείται και να κινείται πολύ. Η σωματική άσκηση μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και μπορεί να μειώσει ή να σταματήσει υπάρχοντα συμπτώματα. Ανάλογα με την κατάσταση της υγείας του, ο καθένας θα πρέπει να βρει τη σωστή ισορροπία για τον εαυτό του.